مایع شوینده لباسشویی یا مخلوطی از سورفکتانت ها است که در محلول رقیق شده با آب خاصیت پاک کنندگی دارد. یک شوینده شبیه صابون است، اما با ساختار کلی R-SO4-، Na+، که در آن R یک گروه آلکیل با زنجیره بلند است.
مانند صابون ها، مواد شوینده آمفیفیلیک هستند، به این معنی که دارای مناطق آبگریز و آب دوست هستند بیشتر مواد شوینده آکیل بنزنفولفونات هستند.
مواد شوینده معمولاً در آب سخت بیشتر از صابون حل می شوند زیرا سولفونات مواد شوینده کلسیم و سایر یون های موجود در آب سخت را به راحتی مانند کربوکسیلات موجود در صابون به هم متصل نمی کند.
مواد شوینده مصنوعی در آلمان در جنگ جهانی اول ساخته شدند یک سورفکتانت آلکیل سولفات فرموله شد زیرا محاصره متفقین آلمان در سال 1917 باعث کمبود مواد تشکیل دهنده صابون شد.
کلمه “شوینده” از کلمه لاتین “detergere” گرفته شده است که به معنای “پاک کردن” است. قبل از اختراع مواد شوینده، سودای شستشو یا کربنات سدیم بیشتر برای شستن ظروف و لباس شویی استفاده می شد.
در ایالات متحده، اولین ماده شوینده مایع ظرفشویی در دهه 1930 تولید شد، در حالی که در اروپا، اولین شوینده برای این منظور در سال 1942 ساخته شد.
مواد شوینده لباسشویی تقریباً در همان زمان مورد استفاده قرار گرفتند، اگرچه در هر دو موجود بود. به شکل جامد و مایع شوینده لباسشویی هم مواد شوینده ظرفشویی و هم حاوی ترکیبات متعدد دیگری هستند که معمولاً شامل آنزیم‌ها، سفیدکننده‌ها، عطرها، رنگ‌ها، پرکننده‌ها و روشن‌کننده‌های نوری برای مواد شوینده لباسشویی هستند.
افزودنی ها ضروری هستند زیرا مایع شوینده لباسشوییبرای حذف رنگ ها، رنگدانه ها، رزین ها و پروتئین های دناتوره شده مشکل دارند شوینده‌های معرف برای زیست‌شناسی معمولاً اشکال خالص سورفکتانت‌ها هستند.
بزرگترین کاربرد مواد شوینده برای تمیز کردن است مواد شوینده ظرفشویی و شوینده لباسشویی رایج ترین فرمولاسیون ها هستند با این حال، مواد شوینده به عنوان افزودنی های سوخت و معرف های بیولوژیکی نیز استفاده می شوند.
مواد شوینده از رسوب انژکتورهای سوخت و کاربراتورها جلوگیری می کنند. در زیست شناسی، مواد شوینده برای جداسازی پروتئین های غشایی انتگرال سلول ها استفاده می شود.
